قدس آنلاین - طبق آخرین آمارها، نرخ باروری ایرانی‌ها به حدود ۵/۱ رسیده است. این آمار در حالی است که ۳۴ درصد جمعیت ایران یا تک فرزند هستند و یا فرزندی ندارند. آخرین آمار رسمی منتشره توسط سازمان آمار بیان می‌کند جمعیت ایران در سال ۱۳۹۰، ۷۵ میلیون نفر ثبت شده است که این رقم تا پایان سال گذشته به حدود ۸۰میلیون نفر رسیده است. اما ماجرای جمعیت وقتی جالب می‌شود که حرف از آینده به میان بیاید. آینده‌ای نه چندان دور که چهره‌ای سالخورده از کشور را برایمان ترسیم می‌کند.
در دوران طلایی جمعیت قرار داریم
معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در توضیح شرایط جمعیتی کشور به خبرنگار ما می‌گوید: ایران افق جمعیتی مناسبی دارد و به عبارتی در اوج وضعیت مطلوبی قرار دارد. رشد جمعیتی در کشور ۲/۱ درصد است؛ رشد مطلوبی که بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند این رقم را به حدود یک درصد رسانده و آن را حفظ کنند. این درصد مطلوب که در بستر تغییرات تحولات جمعیتی مرحله‌ای از سال ۱۳۸۵ آغاز شده است به قول جمعیت‌شناسان «پنجره جمعیتی» و یا «هدیه جمعیتی» نامیده می‌شود. این وضعیت که دوران طلایی جمعیت است و دوره‌ای در حدود ۳۰ ساله دارد و تا سال ۱۴۳۰ طول می‌کشد. در این دوران نسبت جمعیت در سنین فعالیت افزایش یافته و به حداکثر خود یعنی بالای ۷۰ درصد می‌رسد.
رشد نرخ باروری در کشور نیاز به تداوم سیاست‌ها و برنامه‌ریزی برای بچه‌های تازه به دنیا آمده دارد. سیاست‌هایی که کمرنگ اجرا می‌شود و نیاز به بازنگری دارد دکتر شهلا کاظمی‌پور اضافه می‌کند: این رشد از این نظر اهمیت دارد که کشور می‌تواند براحتی شکوفایی اقتصادی داشته و دولتمردان و مسئولان از فرصت این پنجره برای رشد و ارتقای کشور بهره ببرند. در حال حاضر در کشور ۷۱ درصد جمعیت در سنین فعالیت و اشتغال ۱۵ تا ۶۴ سال قرار دارند که سن فعالیت و اشتغال است.
شیب سالمندی را باید کم کرد
این جمعیت شناس توضیح می‌دهد: البته این دوران، دوران گذرایی است و به آینده نگری ما نیازمند است. به علت اینکه کشورهایی که نرخ باروری شان کم می‌شود در دوره ۱۵ سال بعدی، به پنجره جمعیتی می‌رسند، ولی ثابت نمی‌ماند. زیرا کاهش باروری که منجر به پنجره جمعیتی شده تداوم پیدا کرده و نه تنها آن‌ها را از پنجره جمعیتی خارج می‌کند که حتی جمعیت را به سمت سالخوردگی می‌برد. پس نیاز است که به طور صحیح و درست از این فرصت استفاده کرده و از برنامه‌ریزی جمعیتی نباید غافل شویم.
عضو هیئت علمی‌دانشگاه تهران با اشاره به اینکه بین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ بیش از ۱۱ میلیون تولد در کشور داشته‌ایم می‌گوید: این جمعیت تا سال ۱۴۳۰ می‌تواند بحران سالمندی را پدید آورد و ما نباید اجازه دهیم این اتفاق تبدیل به بحران شود. متولدین دهه ۱۳۶۰ در صورت نداشتن برنامه، پس از تحمل مشکلات دوران جوانی و میانسالی مانند کمبود شغل، مسکن، ازدواج و... با مشکلات آسایشگاه‌های سالمندان، بیماری، تأمین اجتماعی، امکانات زندگی و... روبه‌رو خواهند شد.
به عبارتی دیگر باید طول این پنجره سالمندی را بیشتر کرده و سیل حرکت به سمت سالخوردگی را با افزایش باروری کندتر کنیم.
دهه ۶۰ نسلی با جوانی سخت، پیری سخت‌تر
معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه عنوان می‌کند: در سال ۱۳۶۵، ۷۶۲هزار سالمند بالای ۶۵سال در کشور وجود داشت. این تعداد در سال ۱۳۸۵ به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر و در سال ۱۳۹۰ به ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر رسید. آماری که تفاوت چشمگیری را در سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ نسبت به پنج سال قبل از آن را نشان می‌دهد و بیانگر آن است که سیاست‌های افزایش موالید تضمینی برای حل مشکلات و روند سرعت گرفتن سالخوردگی نیست.
ضمن آنکه باروری در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ افزایش پیدا کرده است و امسال هم میزان این آمار نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش پیدا کرده است. آماری که نویدی برای نشان دادن رشد باروری در کشور است.
کاظمی‌پور اضافه می‌کند: رشد نرخ باروری در کشور نیاز به تداوم سیاست‌ها و برنامه‌ریزی برای بچه‌های تازه به دنیا آمده دارد. سیاست‌هایی که کمرنگ اجرا می‌شود و نیاز به بازنگری دارد. بر اساس ابلاغیه رهبر معظم انقلاب، در گام اول باید به تغذیه مادر و سلامت مادر و کودک توجه کرد. گام دوم آموزش و برنامه‌ریزی برای بالابردن کیفیت آموزشی کودکان است.
این استاد جمعیت شناس در پایان در توضیح به اینکه این افزایش موالید در سال‌های اخیر ناشی از سیاست‌های دولت است یا ساختار جمعیت می‌گوید: بررسی این موضوع نیاز به تحقیق و پژوهش دارد. زیرا همان طور که شاهد هستیم متولدین دهه ۶۰ به سن ازدواج و فرزندآوری رسیده‌اند و نمی‌توان این افزایش نرخ را از سیاست‌های دولت دانست. این سیاست‌ها همان طور که گفته شد نیاز به بررسی دارد.
زنگ خطری که به صدا درآمده است
دبیر کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با اشاره به آمار ارائه شده در سرشماری اخیر مرکز آمار به خبرنگار ما می‌گوید: این اعداد و ارقام نشان از این دارد که بیش از ۷۰درصد جمعیت کشور جوان هستند؛ جمعیتی که اگر برای آن تدبیری اندیشیده نشود، در دو دهه آینده تبدیل به جامعه‌ای پیر و از کار افتاده خواهند شد که به صلاح کشور نیست.
روح‌الله بابایی صالح با انتقاد از بالارفتن سن ازدواج می‌گوید: دیر ازدواج کردن مشکلات فراوانی برای خانواده‌ها و جامعه به همراه دارد. پس از دیر ازدواج کردن، چند سالی هم برای فرزندآوری زمان هدر می‌رود که زنگ خطری برای مملکت است و نیاز به اقدام‌های دولت و مسئولان دارد.
وی در ادامه بیان می‌کند: برای افزایش جمعیت باید زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی را فراهم کرده و تعادلی میان افزایش جمعیت و زیر ساخت‌های اجتماعی فراهم کنیم. البته باید در نظر داشت که افزایش جمعیت بدون برنامه‌ریزی نیز مشکلاتی در آینده برای جامعه به وجود خواهد آورد.
نظر شما